Avrupa'da Savunma Krizi! F-35 Kabusu Bitiyor mu?
Dünya

Avrupa'da Savunma Krizi! F-35 Kabusu Bitiyor mu?


17 November 20255 dk okuma12 görüntülenmeSon güncelleme: 17 November 2025

Avrupa'da son yıllarda yaşanan savunma teknolojisi krizi, kıtanın askeri bağımsızlığı ve geleceği hakkında ciddi endişelere yol açıyor. Özellikle ABD'nin F-35 savaş uçakları üzerindeki teknolojik hakimiyeti, birçok Avrupa ülkesi tarafından "ulusal egemenlik kaybı" olarak değerlendiriliyor. Bu durum, Avrupa'nın kendi savunma yeteneklerini geliştirme çabalarını daha da önemli hale getiriyor. Ancak, kıtanın 6. nesil savaş uçağı projeleri olan FCAS ve GCAP de maliyet, koordinasyon ve siyasi rekabet gibi sorunlar nedeniyle belirsiz bir geleceğe doğru sürükleniyor.

F-35 Bağımlılığına Avrupa'dan Tepki

ABD'nin F-35 savaş uçaklarının teknolojileri üzerindeki kontrolü, Avrupalı ülkeler arasında rahatsızlık yaratıyor. Portekiz, İspanya ve İsviçre gibi ülkeler, F-35 alımını durdurarak bu bağımlılığa karşı açıkça tavır almış durumda. Bu ülkeler, F-35'lerin "ulusal askeri bağımsızlığı sınırlandırdığını" savunuyor. Uzmanlara göre, F-35'lere olan aşırı bağımlılık, Avrupa'nın kendi savunma sanayisini geliştirme potansiyelini de olumsuz etkiliyor.

Peki, Avrupa bu bağımlılıktan nasıl kurtulabilir? İşte bazı olası adımlar:

  • Kendi savunma projelerine daha fazla yatırım yapmak
  • Avrupa ülkeleri arasındaki işbirliğini güçlendirmek
  • Teknolojik bağımsızlığı hedefleyen stratejiler geliştirmek

Avrupa'nın Kendi Savaş Uçağı Projeleri Neden Çıkmazda?

Avrupa'nın kendi 6. nesil savaş uçağı projeleri olan FCAS (Future Combat Air System) ve GCAP (Global Combat Air Programme),başlangıçta büyük umutlar vaat ediyordu. Ancak, bu projeler ülkeler arasındaki anlaşmazlıklar, sürekli artan maliyetler ve şirket rekabetleri nedeniyle dağılmanın eşiğine gelmiş durumda. Özellikle FCAS projesinde, Fransa ve Almanya arasındaki liderlik mücadelesi ve farklı teknolojik yaklaşımlar, projenin ilerlemesini engelliyor.

GCAP projesi ise İngiltere, İtalya ve Japonya'nın ortaklığıyla yürütülüyor. Ancak, bu projenin de teknik detayları, maliyet paylaşımı ve işbirliği modeli gibi konularda belirsizlikler içerdiği belirtiliyor. Savunma uzmanlarına göre, Avrupa'nın bu projeleri başarıya ulaştırabilmesi için daha güçlü bir siyasi iradeye, daha etkili bir koordinasyona ve daha gerçekçi bir mali planlamaya ihtiyacı var.

Krizin Avrupa Savunmasına Etkileri

Avrupa'da yaşanan savaş uçağı krizi, kıtanın "öz kaynaklı havacılık gücü" iddiasını ciddi biçimde zayıflatabilir. Eğer Avrupa ülkeleri bu krizi aşamaz ve kendi savunma yeteneklerini geliştiremezse, gelecekte askeri alanda ABD ve diğer küresel güçlere daha fazla bağımlı hale gelebilir. Bu durum, Avrupa'nın uluslararası arenadaki etkinliğini ve güvenliğini de olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle, Avrupa'nın savunma alanında daha stratejik ve işbirlikçi bir yaklaşım benimsemesi gerekiyor.